|
Nesli tehlikedeki Ada Martıları için Türkiye’nin ehemmiyeti artıyor. Doğa Derneği, jenerasyonu global ölçekte tehlike altında olan ada martılarının popülasyonu, global dağılımı, mevcut tehditleri ve muhafaza çalışmalarının yer aldığı 2023 raporunu yayımladı. Rapora nazaran ada martısı sayılarındaki düşüş 2030’a kadar %40’a ulaşabilir.
Ada martısı, Akdeniz deniz kıyıları boyunca dağılım gösteren jenerasyonu tehlikede bir deniz kuşu. Dünya Tabiat Müdafaa Birliği kriterlerine (IUCN) nazaran global ölçekte hassas (VU) kategoride bedellendiriliyor. Beyaz ve gri renkleri taşıyan ada martısının en ayırt edici özelliği ise koyu renk gözleri ve kırmızı gagası. Ada martısı, sardalyagiller başta olmak üzere balıklar, omurgasızlar ve bitkisel kaynaklarla besleniyor. Türkiye’de şu ana kadar kayıt altına alınmış 17 martı tipinden biri olan ada martısı, Ege ve Akdeniz kıyılarında yıl uzunluğu görülüyor. Tabiat Derneği bugüne kadar ada martısı üzerinde yapılan araştırmalar, şimdiki dağılım alanları, popülasyon durumu, üzerindeki tehditler ve uzman görüşlerini bir rapor olarak bir ortaya getirdi. Bu rapor derneğin web adresinde herkesin ulaşımına açıldı.
2030’a kadar sayıları %40 azalabilir. Ada martılarının sayısı 2010 yılından beri azalıyor. Akdeniz’in batı kolonilerindeki bireylerin birçok farklı kolonilere katılırken çeşidin dağılım haritasında da değişimler gözlemleniyor. Üreme kolonilerinin %70’i büyük ölçüde yok olmuş durumda. Ada martıları, meyyit balık artıklarının azalması, köpek, kızıl tilki ve porsuk üzere göğüslü hayvanlarının tıp üzerindeki olumsuz tesiri, balıkçılık ekipmanlarına takılması, gümüş martı ile rekabeti, üreme bölgelerindeki kıyı turizmi, otlatma, araç çarpmaları ve yumurta toplama üzere tehditler nedeniyle yok oluyor. Yapılan çalışmalar, 2006- 2030 yılları ortasında 3 kuşağı kapsayacak halde ada martısı sayılarındaki düşüş oranının %31- 40’lara kadar ulaşacağı kestirim ediliyor. Türkiye Ada Martıları için kritik ehemmiyete sahip. Konuyla ilgili açıklamada bulunan Tabiat Derneği Muhafaza Programı Koordinatörü Şafak Arslan; ‘Ülkemizde ada martısına yönelik araştırmalar çok sonlu. Elimizdeki datalar Türkiye’de 47- 90 çiftin ürediğini gösteriyor. Akdeniz ülkelerinde ada martısının sayısının artırılması için başarılı projeler ve hareket planları başlatıldı. Yüksek yayılım yeteneğine sahip olan ve çalışmalar sonucunda sayısı artan martılar için Türkiye değerli bir potansiyele sahip. Bu nedenle, kıyı ekosistemleri ve adaların korunması ve ada martılarına yönelik tehditlerin ortadan kaldırılması için acilen çalışmalar başlatılmalı.’ dedi ve ekledi ‘Kolonilerinden birçok vakit 40 km’den fazla uzaklaşmayan ada martılarının yalnızca üreme kolonilerinin korunması dahi popülasyonunun kıymetli bir kısmının korunmasını sağlayabilir. Tüm üreme alanlarının belirlenmesi, izlenmesi, bu alanlara alanlarına müdahalenin yasaklanması, koloni yakınlarındaki rekreasyon ve imar faaliyetlerinin denetlenmesi, ada martılarının üremesini olumsuz etkileyen öteki çeşitlerin denetimi, balıkçılık idare siyasetlerinin düzenlenmesi bu tıbbın korunması için atılabilecek birinci ve kritik adımlar.’ |
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
