Tokat atmak, hastanın üzerine su dökmek, soğan ve sarımsak koklatmak, ağzına kaşık ve parmak sokarak çenesini açmaya çalışmak! Bu ve gibisi yanlışlar; halk ortasında ‘sara hastalığı’ olarak bilinen epilepside, etraftakilerin nöbet geçiren hastaya uygun niyetle yaptığı lakin yarar yerine ziyan veren davranışlardan yalnızca birkaçını oluşturuyor.
Acıbadem Maslak Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Erkan Acar hastanın hayatını kaybetmesine bile yol açabilecek bu çeşit davranışların, epilepsi hastalığına yönelik toplumsal farkındalığın az oluşundan kaynaklandığını belirterek “Kişiler birden kaskatı kesilerek kendini yere atan, çenesi kilitlenen ve ağzından tükürükler gelerek boğulacağı niyetine yol açan bir hastayı karşısında gördüklerinde paniğe kapılarak ne yapacaklarını şaşırabiliyor ve ellerinden gelen faydayı sağlamaya çalışıyorlar. Lakin yanlış yapılan uygulamalar hastanın ya önemli formda yaralanmasına ya da hayati kaybına neden olabiliyor” diyor. Ülkemizde en sık görülen nörolojik hastalıklardan biri olan epilepside toplumsal farkındalığın az oluşunun, bu hastaların ‘akıl hastası’ olarak bile görülmesine yol açabildiğini kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Erkan Acar “Epilepsi ne bir akıl hastalığıdır ne de bulaşıcıdır fakat bilhassa gelişmemiş toplumlarda bu hastaların gerçek teşhis almaması ve tedavi edilmemesi onları toplum dışına iterek olağan hayatın akışına ahenk sağlamalarına mahzur olmaktadır” diyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Erkan Acar, epilepsi nöbetinde hakikat sanılan 5 yanlış müdahaleyi ve doğrularını anlattı, önemli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
- Tokat atmak: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Bilhassa sokakta sıklıkla karşılaşılan ve yanlış bilinen bu birinci müdahalenin hastalara rastgele bir yararı olmamakla birlikte, travmalara sebep olabilmektedir. Hastalara yapılacak en yanlışsız müdahale, onları yatırıp yan çevirerek beklemektir. Böylelikle tükürük ve salyası tabiatıyla aşağı hakikat akarken, ortaya çıkabilecek teneffüs yolu külfetleri (tükürük kaçması, lisanın teneffüs yolunu tıkaması vs) engellenebilir.
- Üzerine su dökmek: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Hasta yakınları ve etraftaki müdahale etmeye çalışanların sıklıkla başvurduğu bu usul hiçbir halde yarar sağlamamaktadır. Hatta hastaların bazen ağızlarına yahut burunlarına su kaçmasına sebep olarak solunumlarının bozulmasına yol açabilmektedir. Hastanın üzerine su dökmekten kaçınarak boğazını saran bir giysisi varsa gevşetebilir, sakin ve yatıştırıcı biçimde davranarak başını yere çarpmamasına yardımcı olabilirsiniz.
- Hastaları yerinden kaldırmak: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Epilepsi nöbeti esnasında sıklıkla yapılan yanılgılardan biri de hastaları yerinden kaldırmaya çalışmaktır. Bu esnada hastayı bir yerden bir yere taşımaya çalışmak, yaygın kasılmalar sebebiyle hastaların düşerek baş travması üzere önemli sorunlarla müsabakalarına yol açabilmektedir. Bu nedenle hasta tehlikeli bir bölgede (trafik alanı, yol kenarı, düşebileceği bir yer) değilse en gerçek müdahale hastayı yan çevirerek atağın geçmesini beklemektir.
- Sarımsak/soğan koklatmak: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Epilepsi nöbeti esnasında yaygın bir inanış olan sarımsak/soğan koklatmanın hiçbir bir yararı olmamaktadır. Etraftan gelecek rastgele bir koku, nöbetin sonlanmasına katkısı bulunmadığı üzere tersine hastanın teneffüs yolunu kapatması durumunda nefes almasını engelleyerek hayati riske yol açabilir. Bu nedenle soğan ve sarımsak koklatmaktan kaçınmak gerekir.
- Ağızlarına çatal/kaşık/parmak sokmak: YANLIŞ!
DOĞRUSU: Dr. Öğretim Üyesi Erkan Acar “Epilepsi ataklarında sıklıkla görülen tüm bedende kasılma hali sonrası oluşan çenede kilitlenme nedeniyle hastaların ağzı bir müddet açılmamaktadır. Bu esnada çatal/kaşık kullanarak hastaların çenesini açmaya çalışmak tam bilakis dişlerin kırılmasına, dudak/dil yaralanmalarına sebep olmaktadır. Hastaların ağızlarına parmaklarını sokmaya çalışan hasta yakınları ise şiddetli çene kasılmaları nedeniyle kendileri ziyan görebilmektedir. Bu esnada yapılacak tek şey hastaları yan çevirip kasılmanın sonlanmasını beklemektir. Kasılma çoğunlukla birkaç dakika içinde bitecek ve hastanın çene kasılması da sona erecektir” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
