Ege Üniversitesi akademisyenlerinin geliştirdikleri projeler ulusal ve milletlerarası kurumlardan dayanak almaya devam ediyor. Bu kapsamda yürütücülüğünü Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç’ın üstlendiği “25. Güneş Leke Çevriminin ARIMA İstatistiksel Prosedürü ve Data Madenciliği Teknikleri ile Tahmini” başlıklı proje TÜBİTAK 1002-A kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Bu proje çalışması ile mevcut güneş leke dataları üzerine “ARIMA ve Data Madenciliği” algoritma prosedürleri uygulanarak 25. Güneş çevrimine ait azamî vakti, leke sayısı parametreleri için istatistiksel değerlendirmeler yapılacak.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç ve proje takımını makamında ağırlayarak çalışmalarından ötürü tebrik etti.
Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç, “Güneş çevrimi, Yer üzerindeki tesiri nedeniyle yüzyıllardır üzerinde çalışılan bir olgudur. 1750’li yıllardan beri, Güneş üzerindeki lekeler gözlemlenir, leke sayıları kaydedilir ve bu sayıların değişimi üzerine çalışılır. Her bir çevrim öncesinde, bilim insanları leke sayılarını farklı yollar kullanarak iddia etmeye çalışmaktadır. Zira, bu leke sayıları yani Güneş aktifliği sırf Güneş’in çalışılması için değil, yer üzerindeki elektrik, uydu, irtibat ve hatta insan sıhhatini etkilediği için de bilhassa incelenmektedir ve bu bölümlerde yapılan uygulamalarda Güneş aktifliğinin evvelce kestirim edilmesi çok önemlidir” dedi.
“Güneş rüzgârının tesiri tehlikeli olabilir”
Güneş çevrimlerindeki leke sayıları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Sipahi Kılıç, “Günümüze kadar birçok formülle Güneş çevrimlerindeki leke sayıları iddia edilmeye çalışılmış; azamî leke sayısının olduğu tarihler belirlenmek istenmiştir. İçinde bulunduğumuz vakitte Güneş’in 25. çevriminin azamî yapacağı vakte yaklaşmaktayız. Hasebiyle, farklı prosedürlerle elde edilen ve dengeli sonuçlar veren prosedürleri kullanmak bu bahiste değer arz etmektedir. Proje kapsamında kullanacağımız istatistiksel yollar, farklı disiplinlerdeki çalışmalarda da en çok tercih edilen tekniklerdir. Bu çalışmanın sonuçları ile getirilebilecek farklı bir bakış açısı ve yorum 25. çevrimin azamî yapacağı tarihin daha büyük hassasiyetle belirlenmesini sağlayabilir” diye konuştu.
Güneş rüzgârının tesirinden de bahseden Prof. Dr. Sipahi Kılıç, “Güneş aktivitesi günümüzde yer yüzeyinde çok tesirli olmaktadır. Hem hava durumunun beklenmedik değişimi hem de Güneş’in flare aktivitesinden kaynaklı kütle atımı ile yere yanlışsız savrulan Güneş rüzgârının tesirini tüm insanlık görmektedir. Bu durum her ne kadar görsel olarak şölen üzere olsa da birçok alanda tehlike arz etmektedir. Hasebiyle yapacağımız çalışmanın bulguları literatürde değerli bir yer teşkil edecektir. Günümüzde uzay meteorolojisi olarak da geçen uzay hava olayları, uzay ortamındaki vakte bağlı değişimlerin yer tabanlı teknolojik sistemlere ve insan ömrüne olan tesirlerini inceler. Uzay meteorolojisinde en kıymetli etkiyi oluşturabilecek kaynak Güneş’tir ve Güneş aktivitesinin durumu, uzay çalışmalarını da olumsuz tarafta etkilemektedir. Güneş daima olarak iyonlardan oluşan parçacıkları güneş rüzgârı olarak uzaya saçmaktadır. Yüklü parçacıkların uzay araçlarının yüzeyinde oluşturduğu yüklenmeler ve daha yüksek güçlü parçacıkların araç içerisine kadar ulaşması çalışmaları olumsuz tarafta tesirler. Bu sebeple Güneş leke çevriminin tesirinin evvelce varsayım edilmesi değerlidir. Ayrıyeten Güneş leke çevrimi, yalnızca uzay havasını etkilemekle kalmaz; Yer üzerindeki birçok alanı etkileyebildiği üzere özelikle de insan hayatı üzerinde de tesiri büyüktür. Bu durum, bu alanın daha fazla araştırılmasının ehemmiyetini vurgulamaktadır” dedi.
Yürütücülüğünü Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Esin Sipahi Kılıç’ın üstlendiği. projede; Fen Fakültesi İstatistik Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Hayal Boyacıoğlu ve Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı Doktora Öğrencisi Nurhan Hasret Kaya araştırmacı olarak yer alıyor
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
